W dniach 5-7 września 2023 roku podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu odbyła się 36. edycja międzynarodowej konferencji Europa Karpat.
W trzydniowych dyskusjach uczestniczyli prelegenci z kilkunastu państw – przede wszystkim z państw na terytorium których znajdują się Karpaty.
Gospodarzem imprezy był szef Kancelarii Premiera, minister Marek Kuchciński, który podkreślił – Karpaty łączą Europę, a Europa łączy ludzi – ponad podziałami i ponad granicami.
Tematami przewodnimi konferencji była jedność w kontekście gospodarczym, politycznym, społecznym oraz wspólnego dziedzictwa i historycznych doświadczeń.
Tegoroczny program był wyjątkowo bogaty i różnorodny, obejmujący najważniejsze obszary aktywności społeczeństwa i tematy z życia codziennego mieszkańców Karpat.
Dyskutowano o Europie Karpat w perspektywie wspólnych przedsięwzięć krajowych i międzynarodowych, zarówno w skali lokalnej, jak i całego regionu.
Prelegentami byli polscy i zagraniczni politycy, naukowcy, eksperci, świadkowie historii – ludzie wolności i opozycjoniści oraz młodzi liderzy.
Konferencję otworzyli Ryszard Terlecki, wicemarszałek Sejmu RP oraz Marek Kuchciński, szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Rozpoczęcie poprzedziła premiera filmu „Skarby Via Carpathia”. Film przygotowany przez Govtech ilustruje trasę Via Carpatia, łączącą Europę Północną z Europą Południową, przez Litwę, Polskę, Słowację, Węgry, Rumunię, Bułgarię i Grecję ukazując bogactwo i różnorodność kulturową tych krajów.
Ważnym wydarzeniem było wręczenie Krzyża Kawalerskiego Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej nadanego Pani Boman Grundekjøn Hege postanowieniem Prezydenta RP, za wybitne zasługi we wspieraniu przemian demokratycznych w Polsce, za działalność na rzecz respektowania praw człowieka.
Podczas konferencji odbyła się promocja książki „Z Przemyśla do wielkiej polityki. Biografia polityczna Marka Kuchcińskiego” autorstwa prof. Jana Drausa działacza opozycji antykomunistycznej, członka Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej oraz Dariusza Iwaneczko historyka i nauczyciela akademickiego.
Na spotkaniu obecni byli autorzy książki i jej bohater Marek Kuchciński szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, Marszałek Sejmu RP VIII kadencji.
W drugim dniu międzynarodowej konferencji Europa Karpat odbył się panel „Instytucje społeczeństwa obywatelskiego w Europie Karpat”. Panel ten to międzynarodowe seminarium naukowe poświęcone działalności uniwersytetów ludowych z regionu karpackiego i jest częścią zadania publicznego pt. Uniwersytet Ludowy Europy Karpat.
Prelegenci zapoznali uczestników z ideą grundtvigiańskich tradycji i holistycznego programu edukacyjnego, przekazali informacje o działalności swoich instytucji oraz dowodzili, że budowanie społeczeństwa obywatelskiego jest możliwe, gdy społeczeństwo będzie świadome swojej historii, tradycji, korzeni i wartości. Uniwersytety ludowe pełnią lokalnie bardzo ważną funkcję, ponieważ rozwijają świadomość edukacyjną i obywatelską członków społeczności lokalnych oraz tworzą relacje między ludźmi.
Pomysł tworzenia uniwersytetów ludowych zrodził się w Danii w XIX wieku. W Polsce idea ta rozwijała się do II Wojny Światowej, ale odrodziła się dopiero po odzyskaniu niepodległości w 1989 roku.
Doskonałym przykładem jest powołany przez Przemyskie Towarzystwo Kulturalne Uniwersytet Ludowy Europy Karpat wpisujący się w myśl idei holistycznego kształcenia.
Andrzej Wyczawski z Uniwersytetetu Ludowego Europy Karpat, członek Przemyskiego Towarzystwa Kulturalnego, wicedyrektor Podkarpackiego Zespoły Placówek Wojewódzkich w Rzeszowie przypomniał podczas wystąpienia definicję, genezę i założenia uniwersytetów ludowych oraz przedstawił koncepcję funkcjonowania Uniwersytetu Ludowego Europy Karpat. Na zakończenie zaznaczył, że ” Warto tworzyć Uniwersytety Ludowe bo tam idziemy po prawdę i wiedzę, bo tylko prawda i wiedza jest ciekawa i daje rozwój i radość życia”.
Prelegentami byli także, Dariusz Żuk-Olszewski, wicedyrektor Biura Szkół Katolickich Diecezji Nitra, pedagog, nauczyciel akademicki, tłumacz i publicysta (Słowacja), Marian Šuplata, Uniwersytet Komeńskiego w Bratysławie (Słowacja), Agnieszka Paderewska, Uniwersytet Ludowy Trzech Mórz, Dusan Pardel, ksiądz (Słowacja), Ľubomír Kubáň, burmistrz miasta Rużomberk (Słowacja).
Ostatnim punktem 36. Europy Karpat była IV Konferencja Warszawska – przeglądowe forum współpracy i pomocy dla Ukrainy, podczas której przedstawiono raporty dotyczące stanu gospodarki Ukrainy, opinie w Europie Środkowej wobec wojny, projekty odbudowy UA oraz raport o grupie Wagnera.
Seminarium oraz konferencja Europa Karpat w Karpaczu w całości były okazją do wymiany doświadczeń z zakresu funkcjonowania uniwersytetów ludowych i innych instytucji obywatelskich w Polsce i za granicą oraz okazją do nawiązania wzajemnych kontaktów między innymi w celu organizacji wyjazdów studyjnych, inspiracji na przyszłość oraz nawiązania współpracy.
Zgodnie z założeniami projektu przy realizacji zadania Uniwersytet Ludowy Europy Karpat nastawiony jest na planowanie i wdrażanie nowej oferty programowej poprzez pozyskiwanie i nawiązywanie nowych kontaktów.
Bezpośredni kontakt i rozmowy z Agnieszką Paderewską z Uniwersytetu Ludowego Trzech Mórz przyczynią się do lepszej realizacji jednego z zadań projektu jakim jest wizyta studyjna w krajowym uniwersytecie ludowym.
Seminarium jest częścią zadania publicznego pt. Uniwersytet Ludowy Europy Karpat. Dofinansowane jest ze środków Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiegoi – w ramach RZĄDOWEGO PROGRAMU WSPIERANIA ROZWOJU UNIWERSYTETÓW LUDOWYCH na lata 2020-2030.
